کوپلینگ دنده ای

پایش وضعیت کوپلینگ دنده ای

کوپلینگ دنده ای یکی از پرکاربردترین انواع کوپلینگ های مورد استفاده در صنعت است. با توجه به اهمیت نگهداری این کوپلینگ ها، در این مطلب پس از معرفی مختصر و آشنایی با عملکرد و اجزای آنها، به بررسی روش های پایش وضعیت آنها خواهیم پرداخت.

این مجموعه مطالب توسط موسسه IDCON آمریکا تهیه شده، ترجمه آن با اندکی اضافات جهت استفاده خوانندگان محترم سایت آیپم در اختیار آنها قرار داده می شود. موسسه IDCON یک مجموعه مشاوره مدیریت است که به طور تخصصی در زمینه مدیریت قابلیت اطمینان و نگهداشت فعالیت دارد. این موسسه در صنایع معدنی، نفت و گاز، صنایع غذایی، فولاد و فلزات و سیمان حضور دارد. این موسسه علاوه بر مشاوره های مدیریتی در زمینه نگهداشت و قابلیت اطمینان، در مباحث فنی مرتبط هم به تهیه و ارائه مقاله و گزارش می پردازد.

۱- اصول عملکرد کوپلینگ های دنده ای

وظیفه کوپلینگ های دنده ای متصل کردن دو شفت است. این نوع کوپلینگ شامل دو نیم دنده داخلی فلزی است که هرکدام به یک شفت و به دنده خارجی متصل می شوند. همچنین یک دنده خارجی فلزی دارد که دنده های داخلی را به هم متصل می کند.

کوپلینگ های دنده ای برای بارهای سنگین و سرعت های پایین بسیار مناسب هستند.

همیشه پیش از مشخص کردن مقدار قابل قبول هرکدام از انواع ناهمراستایی ها در کوپلینگ های دنده ای، به شرایط بارگذاری و تنش روی اجزای محرک و متحرک دقت کنید.

اجزای اصلی یک کوپلینگ دنده ای عبارتند از:

  • نیم دنده قفل کن خارجی
  • آب بند کننده کوپلینگ
  • نیم دنده داخلی نصب شده روی شفت
  • بولت قفل کن
  • اتصال روانکاری

نکته مهم: برای انجام بازرسی های دیداری و حرارتی باید امکان دسترسی مستقیم به کوپلینگ وجود داشته باشد. بنابراین محافظ کوپلینگ باید اجازه دسترسی ایمن به کوپلینگ را بدهد. اگر امکان دسترسی و مشاهده کوپلینگ وجود ندارد، محافظ آن را اصلاح کنید.

۲- پایش صدا

به صداهای غیر عادی دقت کنید. کوپلینگ فرسوده/شکسته ممکن است صدای جیرجیر یا تلق تلق داشته باشد.

پایش صدای کوپلینگ دنده ای

در کوپلینگ های دنده ای، صدا ممکن است در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

  • ناهمراستایی کوپلینگ
  • نابالانسی
  • بولت های شل
  • کمبود/نبود روانکار
  • دنده های لب پریده

۳- بازرسی چشمی

برای بازرسی دیداری در حین کار از استروبوسکوپ استفاده کنید. تصویر زیر یک دستگاه استروبوسکوپ را نشان می دهد:

استروبوسکوپ

هنگام بازرسی چشمی کوپلینگ دنده ای ، موارد زیر را بررسی کنید:

  • کوپلینگ را از نظر تجمع بیش از حد آلودگی و غبار بررسی کنید.
  • مطمئن شوید که همه بولت ها در جای خود بوده، شل نشده باشند.
  • فلنج ها را از نظر وجود ترک بازرسی کنید.
  • لقی های فلنج های خارجی کوپلینگ را کنترل کنید.
  • وجود رطوبت روی کوپلینگ را بررسی کنید.

هر یک از موارد قابل ملاحظه در بازرسی چشمی می تواند نشانه انواع گوناگون خرابی یا شکست باشد:

  • تجمع آلودگی روی کوپلینگ می تواند باعث نابالانسی شود.
  • وجود ذرات فلزی نشان دهنده سایش داخل کوپلینگ است.
  • خروج گریس از کوپلینگ ناشی از خرابی آب بند کننده است. باید تعویض شود.
  • نبود بولت باعث شل شدن کوپلینگ می شود. همچنین می تواند باعث نابالانسی شود، که در نهایت به قطعات محرک و متحرک آسیب خواهد زد.
  • رطوبت بیش از حد باعث کاهش عمر کاری کوپلینگ می شود.

۴- پایش دما

برای پایش دمای کوپلینگ دنده ای می توان از دماسنج های مادون قرمز (IR-Gun) استفاده نمود. این دماسنج ها عموما به شکل زیر هستند:

دوربین مادون قرمز

در پایش دمای کوپلینگ دنده ای، فعالیت های زیر را انجام دهید:

  • افزایش دمای کوپلینگ را بررسی کنید.
  • دما را در طول کوپلینگ دنده ای پیمایش کرده، گرم ترین قسمت بدنه را پیدا کنید.
  • حداکثر دمای مجاز کوپلینگ، ۴/۵ درجه سانتیگراد بالاتر از دمای محیط است و به نوع گریس مورد استفاده بستگی دارد.
  • اگر دما خیلی بالاست، ارتعاشات و بالانس کل سیستم (موتور-کوپلینگ-پمپ) را بررسی و اشکالات را برطرف کنید. همچنین در اولین توقف مطمئن شوید که گریسکاری کوپلینگ به درستی انجام شده باشد.

در بازرسی دمای کوپلینگ دنده ای باید به موارد زیر توجه شود:

  • دماهای بالاتر از ۱۲۰ درجه سانتیگراد باعث تخریب دائمی آب بند کننده می شوند (مگر اینکه از آب بند کننده مخصوص این دما استفاده شده باشد).
  • اگر دمای کوپلینگ بیشتر از ۴/۵ درجه سانتیگراد بالاتر از دمای محیط باشد، علت آن می تواند ناهمراستایی، نابالانسی یا نبود روانکار باشد.
  • ناهمراستایی باعث سایش در شفت و دنده کوپلینگ می شود.

۵- نشتی گریس

برای کنترل نشتی گریس، فعالیت های زیر را انجام دهید:

  • نشتی گریس از فلنج های کوپلینگ دنده ای را کنترل کنید.
  • یک واشر بین فلنج ها قرار دارد که کوپلینگ دنده ای را آب بند می کند. ممکن است این واشر در اثر حرارت و حرکت های مکانیکی ناشی از نابالانسی یا نا همراستایی خراب شود.
  • داخل محافظ کوپلینگ را از نظر وجود گریس (در اثر نشتی از کوپلینگ) بررسی کنید.

تولیدکنندگان گریس عموما دوره زمانی ۶ ماه را برای تعویض گریس کوپلینگ های دنده ای پیشنهاد می کنند، ولی اکثر کارخانه ها این گریس را در دوره های زمانی سالیانه یا حتی دو ساله تعویض می کنند.

توجه به این نکته ضروری است که:

قابلیت اطمینان کوپلینگ دنده ای تا حد زیادی به کیفیت گریس داخل آن بستگی دارد.

۶- حفاظ

حفاظ کوپلینگ دنده ای

  • حفاظ ها باید بازشوهایی برای بازرسی حین کار کوپلینگ داشته باشند.
  • جهت بازرسی آسان کوپلینگ در حین کار می توان توری فلزی یا دریچه بازرسی روی حفاظ ها تعبیه نمود.
  • بهتر است توری ها با رنگ مشکی مات رنگ آمیزی شوند تا قابلیت دید کوپلینگ بهتر شود.
  • هنگام اصلاح حفاظ ها به استاندارد OSHA 1910.212 رجوع کنید.
  • اندازه مجاز مش توری فلزی به فاصله توری از کوپلینگ بستگی دارد. مثال: یک توری با مش ۱ اینچ باید حداقل ۱٫۵ اینچ از کوپلینگ فاصله داشته باشد.
  • اگر کارخانه شما استانداردهای سخت گیرانه تری از OSHA را اعمال می کند، توری فلزی را مطابق استاندارد OSHA بسازید، سپس یک دریچه لولایی روی آن قرار دهید.

اصلاح و بهبود حفاظ ها پیش نیاز انجام ایمن و اثربخش پایش وضعیت حین کار است.

۷- جای خار

برای بازرسی جای خار به صورت زیر عمل کنید:

  • با استفاده از یک استروبوسکوپ، دید کوپلینگ را به صورت ثابت درآورید.
  • سپس خار و جای خار شفت را از نظر خرابی، ترک، خوردگی و لقی بازرسی کنید.

در مورد جای خار کوپلینگ دنده ای به موارد زیر توجه کنید:

  • خار و جای خار را از نظر خرابی، ترک، خوردگی و لقی بازرسی کنید.
  • ممکن است جای خارها تیز شده باشند.
  • لبه های تیز باعث تمرکز تنش می شوند.
  • به همین دلیل، اطراف خارها و جای خارها را به دقت بازرسی کنید.

برای اطلاعات بیشتر در مورد کوپلینگ دنده ای به این پیوند مراجعه کنید.

مجموعه کامل اسلایدهای این مطلب را می توانید از پیوند زیر دریافت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *