استاندارد ایزو در مورد تمیزی روانکارها

بررسی استاندارد ایزو در مورد تمیزی روانکارها

اصطلاح “افزایش تمیزی روغن روانکار” به چه مفهوم است؟ مقالات و کتاب های فراوانی در این مورد وجود دارند که چگونه افزایش تمیزی یک روغن در حال کار، عمر کاری قطعات و خود روانکار را افزایش می دهد. ولی پرسش اصلی این است که چگونه می توان سطح تمیزی روانکار را کنترل کرد و افزایش داد؟ ممکن است روش افزایش تمیزی روانکار همیشه واضح و شفاف نباشد. حتی اغلب به نظر می رسد که کارهای بزرگی باید برای رسیدن به این هدف انجام شوند. استفاده از یک رویکرد نظام مند در این مورد و سرمایه گذاری روی محصولات و ابزار مناسب باعث بازگشت سرمایه قابل توجهی شده، علاوه بر افزایش زمان در دسترس کارخانه، باعث کاهش هزینه های ناشی از خرابی تجهیزات هم می شود.

در این مطلب به بررسی استاندارد ISO 4406 در مورد تمیزی روانکارها می پردازیم و در پایان هم تعدادی از استانداردهای مرتبط با این موضوع را معرفی می کنیم.

این مطلب شامل موضوعات زیر است:

  1. تمیزی چیست؟
  2. چرا تمیزی روانکار مهم است؟
  3. تمیزی روانکار به چه معناست؟
  4. روغن باید چه مقدار تمیز باشد؟ اهداف را مشخص کنید
  5. چگونه می توان به تمیزی مورد نظر رسید؟
  6. مزایای تمیزی روغن

۱- تمیزی چیست؟

هنگامی که از اصطلاح تمیزی استفاده می کنیم، اغلب به کد ایزو در خصوص شمارش ذرات روغن استناد می کنیم. مطابق استاندارد ISO 4406 شمارش ذرات ایزو عبارت از اندازه گیری تعداد ذرات بزرگتر از ۴، ۶ و ۱۴ میکرون در هر میلی لیتر سیال است. سپس تعداد ذرات شمارش شده به کد ایزو یا کد محدوده تبدیل می شود. کد محدوده نشان دهنده تعداد ذرات با اندازه مشخص در یک میلی لیتر نمونه روغن است. نتایج آزمون تمیزی روغن با سه عدد به شکل ۱۱/۱۵/۲۰ گزارش می شود، که عدد ۲۰ نشان دهنده کد محدوده تعداد ذرات ۴ میکرون و بزرگ تر، عدد ۱۵ کد محدوده ذرات ۶ میکرون و بزرگ تر و عدد ۱۱ کد محدوده ذرات ۱۴ میکرون و بزرگ تر هستند. جدول شماره (۱) بخشی از اعداد کد محدوده را براساس این استاندارد معرفی می کند.

جدول ۱- برشی از جدول کد ایزو

تعداد ذرات در میلی لیتر روغن شماره کد
بیشتر از برابر یا کمتر از  
۸۰۰۰۰ ۱۶۰۰۰۰ ۲۴
۴۰۰۰۰ ۸۰۰۰۰ ۲۳
۲۰۰۰۰ ۴۰۰۰۰ ۲۲
۱۰۰۰۰ ۲۰۰۰۰ ۲۱
۵۰۰۰ ۱۰۰۰۰ ۲۰
۲۵۰۰ ۵۰۰۰ ۱۹
۱۳۰۰ ۲۵۰۰ ۱۸
۶۴۰ ۱۳۰۰ ۱۷
۳۲۰ ۶۴۰ ۱۶
۱۶۰ ۳۲۰ ۱۵
۸۰ ۱۶۰ ۱۴
۴۰ ۸۰ ۱۳
۲۰ ۴۰ ۱۲
۱۰ ۲۰ ۱۱

اگرچه فرآیند تبدیل داده های خام شمارش ذرات به کد محدوده ساده است، ولی باید به موارد زیر توجه شود:

  • با افزایش یک واحد در عدد کد، تعداد ذرات در این محدوده تقریبا دو برابر می شوند. به عنوان مثال، کد ۱۱ نشانگر محدوده ۱۰ تا ۲۰ ذره یا محدوده ۱۰ است، ولی کد ۱۲ به معنای محدوده ۲۰ تا ۴۰ ذره یا محدوده ۲۰ می باشد. در نتیجه، روغنی که یک کد محدوده بالاتر است، بالقوه دو برابر آلوده تر خواهد بود. دو کد محدوده اختلاف به معنی چهار برابر آلوده تر و سه کد محدوده اختلاف به معنی هشت برابر آلوده تر و به همین ترتیب می باشد.
  • از آنجا که میانگین افزایش تعداد ذرات برای یک واحد کد ایزو دو برابر است، بسته به تعداد واقعی ذرات در روغن، افزایش یک واحدی کد محدوده می تواند بالقوه معادل دو برابر یا چهار برابر شدن تعداد ذرات آلاینده در روغن باشد. به عنوان مثال، اگر تعداد ذرات از ۶۴۱ به ۲۴۹۹ افزایش یابد، اگرچه تعداد ذرات تقریبا چهار برابر شده است، ولی کد ایزو فقط از ۱۷ به ۱۸ تغییر می کند. به این دلیل، هنگام تفسیر گزارش شمارش ذرات آلاینده، علاوه بر کد محدوده ایزو باید به تعداد واقعی ذرات هم دقت شود.

۲- چرا تمیزی روانکار مهم است؟

اگرچه استفاده از روانکارهای درست و حصول اطمینان از وضعیت شیمیایی روانکار پیش نیاز موفقیت است، ولی تغییرات بزرگ در عمر کاری قطعات در اثر مدیریت آلودگی روانکار ایجاد می شود. در بیشتر موارد مقدار ذرات آلاینده در روغن اصلی ترین و مهم ترین عاملی است که مشخص می کند یک قطعه روانکاری شده چقدر عمر خواهد کرد. بسیاری از متخصصان نگهداشت حتی متوجه نمی شوند که مشکل آنها به شکست های مرتبط با روانکاری ارتباط دارد، چرا که شکست ها و علل ریشه ای آنها را به درستی بررسی نمی کنند.

شکل ۱- مکانیزم های اصلی فرسایش مکانیکی

واقعیت این است که ۶۰ تا ۸۰ درصد شکست های تجهیزات مکانیکی به روانکاری ارتباط دارند. این موضوع در شکل (۱) هم نشان داده شده است. مکانیزم رایج شکست ماشین ها “فرسایش” است. ولی نرخ فرسایش را می توان کنترل کرد و هدف اصلی روانکاری انجام این کار است.

مطالعات نشان داده است که تقریبا نیمی از عمر کاری تجهیزات در اثر فرسایش مکانیکی از دست می رود و تقریبا ۸۰% از فرسایش مکانیکی در اثر ذرات آلاینده داخل روغن ایجاد می شود. به همین دلیل است که با کاهش تعداد ذرات آلاینده، نرخ فرسایش کاهش و عمر کاری قطعه افزایش می یابد.

برای مطالعه کامل این مطلب، فایل پیوست را دانلود کنید.

این مطلب در وبسایت شرکت DES-CASE منتشر شده است.

پیوندها:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *