شاید نخستین باری که از یک کاتالوگ بیرینگ استفاده می کنید، گیج شوید. ممکن است تصور کنید که کاتالوگ با یک کد رمزآلود، شامل مجموعه ای از حروف و شماره ها، نوشته شده که برای کسانی که تا به حال بیرینگ انتخاب نکرده اند ناشناخته است. این مطلب به شما کمک می کند تا این کدها را رمزگشایی کرده، بیشترین اطلاعات ممکن را از شماره ها بدست آورید.
بیرینگ های غلتشی با کدهایی شناسایی می شوند که ساختار، ابعاد، رواداری ها و لقی ها (فواصل مجاز) هر بیرینگ را مشخص می کنند. رواداری (tolerance) عبارت است از محدوده انحراف تصادفی (غیر عمدی) یک اندازه از مقدار نامی آن. حد مجاز (allowance) عبارت است از مقدار انحراف طراحی شده (عمدی) بین دو بعد (اندازه) متناظر در یک انطباق (fit)، که نتیجه ترکیب آن با روادارای های مربوطه، حداکثر و حداقل لقی (clearance) یا تداخل (interference) خواهد بود.
کدهای یک کاتالوگ بیرینگ می تواند شامل یکی یا همه این سه قسمت باشد: کد اصلی، پیشوند و پسوند. کد اصلی نوع بیرینگ و قطر داخلی (قطر رینگ داخلی) را مشخص می کند. پیشوندها اجزای اصلی بیرینگ را مشخص می کنند و پسوندها نشان دهنده ویژگی ها یا طراحی های خاص بیرینگ ها هستند.
کد اصلی بیرینگ
کد اصلی شامل دو قسمت است: سری بیرینگ، که نشان دهنده نوع آن است و سری قطر داخلی. سری بیرینگ می تواند از حروف و/یا اعداد تشکیل شود و ساختار، سری قطر و در موارد زیادی سری عرض را مشخص می کند. جدول (۱) سری های بیرینگ را، البته برای انواع متداول بیرینگ ها، نشان می دهد.
جدول ۱- سری های بیرینگ برای انواع متداول بیرینگ ها
| بلبرینگ شیار عمیق
Deep-groove ball bearing |
۴۲xx; 43xx; 60xx; 62xx; 63xx; 64xx; 160xx; 68xx; 69xx |
| بلبرینگ تماسی زاویه ای
Angular contact ball bearing |
۳۲xx; 33xx; 72xx; 73xx; QJ2xx; QJ3xx |
| بلبرینگ خودتنظیم
Self-aligning ball bearing |
۱۲xx; 13xx; 22xx; 23xx; 112; 113 |
| بیرینگ ماگنتو
Magneto bearing |
BO; E; L; M |
| رولبرینگ استوانه ای
Cylindrical roller bearing |
N2xx; N3xx; N4xx; NJ2xx; NJ3xx; NJ4xx; NJ22xx; NJ23xx; NU2xx; NU3xx; NU4xx; NU10xx; NU22xx; NU23xx; NUP2xx; NUP3xx; NUP4xx; NUP22xx; NUP23xx; NN30xx; NNU49xx |
| رولبرینگ سوزنی
Needle roller bearing |
K; HK; BK; NA48xx; NA49; NA69; NAO; STO; NA22; NATR; NUTR; KR; NUKR |
| رولبرینگ مخروطی
Tapered roller bearing |
۳۰۲xx; 303xx; 313xx; 320xx; 322xx; 323xx; 329xx; 330xx |
| رولبرینگ بشکه ای
Barrel roller bearing |
۲۰۲; ۲۰۳; ۲۰۴ |
| رولبرینگ کروی
Spherical roller bearing |
۲۱۳xx; 222xx; 223xx; 230xx; 231xx; 232xx; 233xx; 239xx; 240xx |
| بلبرینگ کف گرد
Thrust ball bearing |
۵۱۱xx; 512xx; 513xx; 532xx; 522xx; 523xx; 524xx; 542xx |
xx عدد سری قطر است، که قطر داخلی را نشان می دهد. جدول (۲) را ببینید.
جدول ۲- مثال هایی از شماره ها و کدهای بیرینگ
| شماره | مفهوم |
| NU318M | NU3: رولبرینگ استوانه ای
۱۸: قطر داخلی ۹۰ میلیمتر M: قفس (کیج) برنجی ماشینکاری شده لقی شعاعی مشخص نشده است: CN |
| NN3017KP14 | NN30: رولبرینگ استوانه ای
۱۷: قطر داخلی ۸۵ میلیمتر K: سوراخ داخلی مخروطی P14: لقی کلاس ۱، رواداری کلاس ۴ |
| ۲۴۰/۱۰۰۰FKS1C3 | ۲۴۰: رولبرینگ کروی
/۱۰۰۰: قطر داخلی ۱۰۰۰ میلیمتر F: قفس فولادی ماشینکاری شده K: سوراخ داخلی مخروطی S1: رینگ های داخلی و خارجی برای دمای کاری ۲۰۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند C3: کلاس لقی ۳ |
اگر کد بیرینگ فقط شامل کد اصلی بوده، هیچ پیشوند یا پسوندی نداشته باشد، به این معنی است که یک بیرینگ ساده با استانداردهای شکل، دقت ابعادی و لقی معمولی است.
پیشوندهای بیرینگ
پیشوندها مربوط به اجزای اصلی بیرینگ هستند. پیشوندهای متداول در جدول (۳) نشان داده شده اند.
جدول ۳- پیشوندهای متداول
| پیشوند | جزء اصلی بیرینگ |
| H, LM | رولبرینگ های مخروطی – اینچی |
| HJ, IR | رولبرینگ های سوزنی – اینچی |
| K | رولبرینگ های سوزنی – متریک |
| N, NJ, NU, NUP | رولبرینگ های استوانه ای – متریک |
| NA, NAO | رولبرینگ های سوزنی با رینگ داخلی – متریک |
| NK, RNA | رولبرینگ های سوزنی بدون رینگ داخلی – متریک |
| NN | رولبرینگ های استوانه ای بسیار دقیق |
| S | فولاد زنگ نزن |
پسوندهای بیرینگ
پسوندها مشخص کننده بیرینگ ها با ویژگی ها یا طراحی های خاص هستند، مانند شکل های خاص رینگ خارجی، رواداری های دقیق، لقی ها و سایر ویژگی هایی مانند عملیات حرارتی و رفتار صوتی بیرینگ. متداول ترین پسوندها در جداول زیر توضیح داده شده اند.
جدول ۴- پسوندهای طراحی داخلی
| E | بیرینگ های با ظرفیت بالاتر |
| UA | بارگذاری اولیه محوری |
| UO | بدون لقی |
| UL | بارگذاری اولیه سبک |
جدول ۵- پسوندهای ابعاد سطح خارجی
| X | این پسوند فقط برای دوره های انتقال بکار می رود و استفاده آن برای بیرینگ هایی است که ابعاد سطح خارجی آنها با استاندارد بین المللی تطبیق داده شده اند |
| K | سوراخ داخلی مخروطی، مخروط ۱:۱۲ |
| N | شیار حلقوی در رینگ خارجی |
| NR | شیار حلقوی و رینگ قفلی (snap ring) |
| U | بلبرینگ های کف گرد با واشر نشیمنگاه کروی و واشر پوسته |
جدول ۶- پسوندهای آب بندها
| ZR | غلاف فلزی تک |
| ۲ZR | غلاف فلزی دوتایی |
| RSR | آب بند لاستیکی تک |
| ۲RSR | آب بند لاستیکی دوتایی |
جدول ۷- پسوندهای آلیاژهای قفس (cage)
| J | قفس فلزی فشرده |
| Y | قفس برنجی فشرده |
| F | قفس فلزی ماشینکاری شده |
| M | قفس برنجی ماشینکاری شده |
| L | قفس از آلیاژ سبک ماشینکاری شده |
| T | قفس صلب از رزین فنولیک بافته تقویت شده |
| TV | قفس صلب از پلی آمید تقویت شده فیبر شیشه |
جدول ۸- پسوند رواداری های دقت ابعادی
| P0- ABEC 1 | رواداری با دقت معمولی (نمایش داده نمی شود) |
| P6- ABEC 3 | روادارای های بسته تر از P0 |
| P5- ABEC 5 | روادارای های بسته تر از P6 |
| P4- ABED 7 | روادارای های بسته تر از P5 |
| P2- ABEC 9 | روادارای های بسته تر از P4 |
جدول ۹- پسوندهای لقی ها
| C1 | لقی های کمتر از C2 |
| C2 | لقی های کمتر از نرمال |
| C0- CN | لقی نرمال بیرینگ (نمایش داده نمی شود) |
| C3 | لقی بزرگ تر از نرمال |
| C4 | لقی بزرگ تر از C3 |
| C5 | لقی بزرگ تر از C4 |
در بیرینگ های با رواداری دقیق و لقی خاص، پسوندها ترکیبی هستند. به عنوان مثال، پسوند یک بیرینگ با رواداری P6 و لقی C3 به صورت P63 خواهد بود.
جدول ۱۰- پسوندهای بیرینگ ها با ابعاد تثبیت شده
| SN | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۱۲۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند (نمایش داده نمی شود) |
| S0 | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند |
| S0B | رینگ داخلی تا دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده است (معمولا نمایش داده نمی شود) |
| S1 | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند |
| S2 | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند |
| S3 | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند |
| S4 | رینگ های داخلی و خارجی برای دماهای کاری تا ۳۵۰ درجه سانتیگراد تثبیت شده اند |
مطالب مرتبط: دوازده علت اصلی شکست بیرینگ ها
نویسنده: جیم جوردن (Jim Jordan)
منبع: Emerson Bearing
مترجم: میثم زمانیان
میثم زمانیان هستم. مدیر سایت. مدرس و مشاور سیستم های مدیریت دارایی های فیزیکی، نگهداری و تعمیرات و قابلیت اطمینان.
کارشناسی مهندسی هوافضا و کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک دارم. بیش از 17 سال سابقه فعالیت در صنایع نفت و گاز، صنایع معدنی و ساختمانی، صنایع تولیدی و صنایع غذایی دارم. مدت 13 سال است که به صورت تخصصی در زمینه پیاده سازی سیستم های نگهداری و تعمیرات، پایش وضعیت و مهندسی قابلیت اطمینان فعالیت می کنم.
کتاب های “پیشگیری از خرابی های سیستم هیدرولیک” و “استراتژی های حذف خرابی های اضطراری (خرابی صفر)” را با همکاری تعدادی از دوستان ترجمه کرده ام.
راه های تماس با من:
ایمیل: maysam.zamanian@gmail.com و info@ipamweb.com
شماره تماس: 09153109379